بر این اساس هر کاندیدا با توجه به چهرهای که از خود به نمایش میگذارد، تلاش میکند تا بخشی از آرای رایدهندگان را به سوی خود جلب کند. در این میان برخی از کاندیداها با معرفی تواناییها و برنامههای خود، سعی در به دست آوردن اقبال عمومی برای پوشیدن ردای نمایندگی مجلس دارند و عدهای نیز با استفاده از شیوههای غیراخلاقی مانند تخریب و اهانت به سایر رقبا و در کنار آن، تطمیع رایدهندگان همین هدف را دنبال میکنند. اما در این میان تکلیف مردم، بهعنوان انتخابکنندگان نهایی چیست؟ مردمسالاری در جمهوری اسلامی، یک مردمسالاری حقیقی متکی به ایمان است.
تمام شئون سیاسی و اجتماعی در نظام جمهوری اسلامی باید مزین به مبانی ارزشی و اسلامی باشد و این ضرورت درخصوص انتخابات بهگونهای ملموستر احساس میشود. در نظام مبتنی بر ارزشهای دینی مانند جمهوری اسلامی نامزدها باید با قصد خدمت وارد عرصه انتخابات شوند و با رعایت اصول اخلاقی و آموزههای دینی در قالب یک رقابت سالم برای بهدستآوردن توفیق خدمتگزاری به ملت تلاش کنند.
تجربه بیش از 30 دوره انتخابات در نظام جمهوری اسلامی و 8دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نشان داده است که اگر کسانی با هدف قدرتطلبی و بهدست آوردن ثروت و یا انگیزههای ناسالم دیگر وارد انتخابات شوند، به مردم و کشور خدمت نخواهند کرد. اما درخصوص عوامل اصلی رواج بداخلاقیهای انتخاباتی و حرکت برخی از کاندیداها به سوی جرائم و تخلفات انتخاباتی، علاوه بر تلاش برای کسب قدرت، باید به دلایلی چون عدموجود تشکلها و احزاب قدرتمند، رسمی، قانونی و دائمی در کشور و نیز فقدان برنامههای کارشناسی و راهکارهای کارآمد برای حل مشکلات و معضلات جامعه و مردم، نزد کاندیداها اشاره کرد. اما در این میان نباید از نقش برخی طرفداران دوآتشه و تندروی کاندیداها نیز غافل شد که با انجام برخی اقدامات خودسرانه، وجهه کاندیدای محبوب خود را تخریب میکنند.
چنین هوادارانی برای کاندیدای خود بهاصطلاح کاسه داغتر از آش هستند که به هر اقدامی برای انتخاب گزینه مورد نظر خود دست میزنند. غافل از اینکه ابراز طرفداری از کاندیداها چنانچه از چارچوب و مدار اخلاق و قانون خارج باشد، نه تنها کمکی به موفقیت آنان نخواهد کرد بلکه خود به عاملی بازدارنده در مسیر اقبال رایدهندگان به کاندیدای مورد نظر آنان تبدیل خواهد شد. قطعا همه بر این نکته تاکید دارند که رعایت اخلاق انتخاباتی از همه جهات چه برای اشخاص و افراد فعال در عرصه انتخابات و چه برای گروهها و تشکلهای سیاسی یک ضرورت محسوب میشود. علاوه بر این موازین قانونی، در متن فرهنگ اسلامی نیز رعایت اخلاق اسلامی مورد تاکید بسیار قرار گرفته که بیشک در این مسیر انتخابات میتواند بهعنوان مهمترین عرصه تجلی اخلاق اسلامی مطرح شود. لازمه اینکه مردم در فضایی سالم بتوانند به انتخاب اصلح دست یابند این است که واقعیتها به گوش مردم رسیده و هر کس شایستگیهای خود را در عرصه رقابتهای انتخاباتی بروز دهد.
اطلاعرسانی نادرست و تخریب رقبا که از مصادیق بداخلاقی در عرصه انتخابات است، باعث تضییع حقوق مردم شده و هتک حرمت افراد را بهدنبال دارد. در مقابل در یک فضای سالم و در چارچوب یک رقابت عقلانی و منطقی و قانونمند هم کاندیداها و طرفدارانشان فرصت مناسبتری برای معرفی برنامهها و اهداف خود خواهند یافت و هم مردم و رایدهندگان خواهند توانست در یک فضای شفاف برنامهها و اهداف کاندیداها را مورد مقایسه و ارزیابی قرار داده و بهترین انتخاب را برای پیشرفت و توسعه منطقه و کشور خود انجام دهند. در چنین فضایی است که به فرمایش مقام معظم رهبری همه اعم از اینکه خود یا کاندیدای مورد علاقهشان رای آورده یا نیاوردهاند، برنده خواهند بود.
بیانات مقام معظم رهبری درخصوص اخلاق انتخاباتی
بداخلاقیهای دشمن شادکن (1386/10/19)
همه در انتخابات با کرامت رفتار کنند؛ چه آنهایی که نامزد میشوند، چه آنهایی که طرفدار آنهایند، چه آنهایی که مخالف با بعضی از نامزدها هستند. جناحهای مختلف کشور، بداخلاقی و بدگویی و اهانت و تهمت و این حرفها را مطلقا راه ندهند. این از آن چیزهایی است که اگر پیش بیاید، دشمن از او خوشحال میشود.
از جاده انصاف خارج نشوید(1388/1/1)
رقابتها را منصفانه کنند، از جاده انصاف خارج نشوند. خوب، بهطور طبیعی هر نامزدی حرفی دارد و حرف مقابل خود را رد میکند؛ این رد و ایراد فینفسه اشکالی ندارد اما مشروط بر اینکه تویش بیانصافی نباشد، کتمان حقیقت نباشد. میدان برای همه باز است؛ بیایند در میدان انتخابات خود را بر مردم عرضه کنند. اختیار با مردم است؛ مردم هر جوری که فهمیدند، تشخیص دادند، هشیاری آنها به آنها کمک کرد، انشاءاللَّه همانجور عمل خواهند کرد.
پرهیز از اظهاراتی که موجب طمع دشمن میشود(1388/1/1)
کسانی که برای انتخابات خود را نامزد میکنند، بدانند که انتخابات یک وسیلهای است برای بالا بردن توان کشور، برای آبرومند کردن ملت. انتخابات فقط ابزاری برای قدرتطلبی نیست. اگر بناست این انتخابات برای اقتدار ملت ایران باشد، پس نامزدها بایستی به این اهمیت بدهند و این را در تبلیغاتشان، در اظهاراتشان و در حضورشان رعایت کنند. مبادا نامزدها در اثنای فعالیتهای انتخاباتی خودشان جوری رفتار کنند و حرفی بزنند که دشمن را به طمع بیندازند.
اهانت و تخریب نکنید(1385/8/2)
آن کسانی هم که دستی در تبلیغات دارند، فضای سیاسی کشور را آشفته نکنند؛ بدگویی از این، اهانت به آن، معارضه جناحهای سیاسی با هم. مردم چه تقصیری کردهاند که بایستی ذهن آنها به خاطر انگیزههای مختلف سیاسی اشخاص و گروهها و جناحها و مجموعهها، آشفته و مغشوش شود. اینها بگذارند فضای انتخابات سالم باشد. البته هرکس حق دارد از خود و نامزد انتخاباتی خود دفاع و حمایت کند؛ این مانعی ندارد. تبلیغات در حد متعارف و بدون اسراف و زیادهروی، خیلی خوب است اما اهانت، تخریب و بدگویی- اینکارهایی که جزو رسوم زشت بعضی از کشورهای غربی است- را کنار بگذارند؛ بگذارند مردم در یک فضای آرام، با تشخیص، با بصیرت و بدون سراسیمگی انتخاب کنند.
وعده دروغین ندهید (1380/2/28)
در تبلیغاتشان ارزشهای نظام را ندیده نگیرند، همدیگر را تخریب نکنند و از دادن آمارهای سست بپرهیزند... . با مردم با کمال صداقت حرف بزنند؛ هرچه عقیدهشان هست، به مردم بگویند. اگر بخواهند در دل مردم اثر بگذارند، این صداقت، بیشتر در دل مردم اثر میگذارد. آن چیزی که حقیقتا عقیده و نیت آنهاست، آن را به مردم بگویند. اختیار با مردم است که چیزی را انتخاب کنند.
نگرانی همیشگی برای تبلیغات (1380/2/28)
یکی از کارهایی که بنده- چه در تبلیغات انتخابات مجلس و چه در انتخابات ریاستجمهوری- همیشه نگران آن هستم، این است. نه خودشان تبلیغات پُرخرج کنند، نه به طرفدارانشان اجازه دهند. بعضی افراد ممکن است بگویند به ما ربطی ندارد، این کار پُرخرج را دیگران میکنند. شما بگویید نکنند.
پرهیز از دعواهای سیاسی (1384/3/25)
مردم از دعواهای سیاسی و اختلافات سیاسی و من خوبم و تو بدی خستهاند؛ مردم این چیزها را دوست نمیدارند. در کشور کارهای زیادی هست که باید انجام بگیرد. دعواهای لفظی، شعارهای لفاظیگونه و اسم از مفاهیم مبهم و بیسروته آوردن، مشکل مردم را حل نمیکند؛ مردم احتیاج دارند به اینکه در میدان عمل و کار، با لجنهایی که نمیگذارد این دریاچه مصفا طراوت لازم را داشته باشد، مبارزه شود.
هرکس برنامههای خودش را بگوید (1384/3/3)
من به همه کسانی که نامزد انتخابات ریاستجمهوری هستند و طرفداران آنها صمیمانه عرض میکنم که فضای کشور را فضای دشمنی و نقار و تشنج و اختلاف نکنند. البته ملت اینطور نیستند؛ گروهی هستند که اگر مجموعشان را بشمریم، به چند هزار نفر نمیرسند- بالاخره هر کس طرفدارانی دارد- اینها فضای روزنامهها و دستگاههای ارتباطجمعی را متشنج میکنند. فضا باید دوستانه باشد؛ هر کس حرفهای خودش را بزند و برنامههای خودش را بگوید و کاری را که خودش میتواند بکند، بیان کند، به دیگران چکار دارند؟ فضا را متشنج نکنند، فضا را برادرانه و صمیمانه بکنند.